Een aantal grote trends komt de komende jaren op ons af die de manier waarop we werken en geld verdienen op hun kop kunnen zetten. Toni Sfirtsis, professor aan TIAS School for Business and Society, beschrijft vijf trends en wat je moet doen om ze het hoofd te bieden.
Dat we midden in een enorme digitaliseringsgolf zitten, waarin binnen enkele decennia mensen, apparaten en bedrijfsprocessen massaal online worden aangesloten, weten we allemaal. Ook weten we dat de globalisering van de wereldeconomie in snel tempo om zich heen grijpt. Maar in de dagelijkse drukte van het werk dat vandaag af moet, laten we de gevolgen van die trends soms onvoldoende tot ons doordringen. We zijn ons bewust dat we ons moeten voorbereiden. Maar het komt er vandaag even niet van.
Als we vijf grote trends nader bekijken, kunnen we beter inschatten om welke voorbereiding wordt gevraagd.
#1. Big data en kunstmatige intelligentie
Het is vrijwel ondoenlijk om het complete veld van big data, kunstmatige intelligentie, machine learning en het internet-of-things op één hoop te gooien. Toch is het goed om deze vormen van digitalisering in samenhang te zien. Omdat ze elkaar versterken. In het kort komt het erop neer dat we met steeds slimmere apparaten die steeds beter met ons en met elkaar communiceren. Ook hebben we steeds meer kennis en inzicht en zijn we beter in staat op onze omgeving te anticiperen. Er is vrijwel geen sector te bedenken die hier de komende jaren geen gevolgen van zal ondervinden.
In een invloedrijk rapport zette McKinsey de 12 belangrijkste disruptieve technieken op een rij. Denk aan robots, de autonome auto en de verdere mondiale toename van het mobiele internet. Nu robots in sneltreinvaart goedkoper worden, kunnen ze de menselijke arbeid in sectoren als de maakindustrie, onderhoud en schoonmaak vervangen. Maar volgens McKinsey kunnen slimme systemen ook het werk van 140 miljoen kenniswerkers overnemen. En dat kan in organisaties wereldwijd in 2025 zo’n 5 biljoen euro kan opleveren. Chips en sensoren in machines en gebouwen zorgen dat het management en onderhoud van productieprocessen, installaties, bruggen en transportketens grotendeels kan worden geautomatiseerd.
#2. Blockchain
Blockchain is een techniek om digitale informatie zo vast te leggen, dat ze niet meer kan worden veranderd. De bekendste toepassing ervan zijn de crypto-betaalmiddelen zoals de bitcoin. Een aantal praktische problemen zoals de grote hoeveelheid benodigde energie om informatie op deze manier te gebruiken, staat de grootschalige doorbraak voorlopig in de weg. Maar aan de oplossing hiervan wordt gewerkt.
Welke impact blockchain op de economie kan hebben, wordt duidelijk als we ons realiseren hoeveel bedrijven hun businessmodel rond vertrouwen hebben opgebouwd. De vertrouwensbasis is een belangrijk deel van de toegevoegde waarde van de financiële industrie en veel juridische toepassingsgebieden. We gaan naar een wereld toe waarin ‘trusted third parties’ zoals banken, notariskantoren en handelsintermediairs een minder prominente rol spelen. Hun rol kan worden overgenomen door de getallen van blockchain, die niet kunnen worden gecompromitteerd. Ook op het gebied van persoonscontrole en digitaal eigendom kan blockchain veel invloed hebben. Denk aan de mondiale beveiligingssector en de mediaindustrie.
#3. De opmars van Azië
De afgelopen decennia groeide de economie van sommige Aziatische landen waaronder China en India met 6 tot 7 procent per jaar. Ook voor de komende jaren wordt een forse groei verwacht. In relatief korte tijd zijn deze landen in zelfbewuste economische grootmachten veranderd. De onderlinge handel tussen Aziatische landen groeide overigens vele malen sneller dan de handel met tradionele handelspartners zoals Europa en de VS. Ook op technologisch gebied maakt Azië een inhaalslag: het aantal toegekende patenten in China groeit met dubbele cijfers, en gemeten naar het aantal wetenschappelijke publicaties staan China en India inmiddels op respectievelijk de 2een 5epositie op de wereldranglijst.
De toenemende concurrentie in vrijwel alle bedrijfstakken die we de afgelopen jaren hebben gezien, zal als gevolg van de opkomst van de Aziatische grootmachten alleen maar sterker worden. Met infrastructuurprojecten zoals de Nieuwe Zijderoute richting Europa wil China een bepalende rol gaan spelen op het Euraziatische continent. Westerse bedrijven die de groei van hun Aziatische tegenspelers willen bijbenen hebben weinig keuze: ze moeten de Aziatische markt op.
#4. De komst van megasteden
Megasteden zijn stedelijke agglomeraties met meer dan 10 miljoen inwoners. Op dit moment zijn er in de wereld enkele tientallen van dit soort enorme steden, waaronder Tokyo, Shanghai, Jakarta, Beijing, New York, Mexico City en Mumbai. De mondiale urbanisatiesnelheid is momenteel veel groter dan bijvoorbeeld tijdens de industriële revolutie. Sommige instanties voorspellen dat over enkele tientallen jaren de helft van de wereldbevolking in megasteden leeft.
Megasteden bieden megaproblemen en megakansen. Sociale onrust, hygiëne en de klimaatvoetafdruk zijn enorme uitdagingen. Steden vertegenwoordigen op dit moment slechts 2 procent van het aardoppervlak, maar gebruiken 75 procent van de natuurlijke hulpbronnen. Tegelijk bieden megasteden grote kansen voor sectoren zoals bouw, infrastructuur en energie. De investeringen in infrastructuur om te zorgen dat de megasteden niet vastlopen worden voor de komende 20 jaar op 30 biljoen euro geschat.
#5. De nieuwe organisatie
Naast nieuwe technieken en demografische veranderingen, verandert ook de manier waarop we in organisaties samenwerken. De flexibilisering van de arbeid die we om ons heen zien, is daarvan slechts een van de uitingsvormen. De organisatie die we kennen als een rechtsvorm en gebouw waar werknemers een vast onderdeel van uitmaken en plaats in innemen, zal langzaam verdwijnen. Rond processen en projecten komen ecosystemen van teams en medewerkers tot stand. Soms met een tijdelijk karakter, waarmee werknemers ad hoc verbindingen kunnen aangaan. In de toekomst concurreren niet bedrijven maar ecosystemen met elkaar. In staat zijn om ecosystemen neer te zetten en tot grote prestaties te stimuleren, wordt een belangrijke eigenschap voor managers.
Veerkracht
De bovenstaande trends hebben een ding gemeen: het zijn ‘wicked problems’. Vraagstukken met zo veel variabelen dat het ondoenlijk is om te weten welke kant het precies opgaat, en wanneer. Maar achterover leunen en afwachten wat er gebeurt, is geen optie. Organisaties moeten leren met onzekerheid om te gaan. Flexibiliteit en veerkracht moeten in de organisatie worden ingebouwd.
Probleemoplossend vermogen
Waar leiders op kunnen sturen is probleemoplossend vermogen. Zowel individuen, teams als de hele organisatie moeten over probleemoplossende competenties, vaardigheden en routines beschikken. Door een lerende cultuur te bevorderen, kunnen dergelijke vaardigheden worden verbeterd. Een lerende cultuur is open, eerlijk over fouten en tekortkomingen, en toekomstgericht. Met het doornemen van scenario’s en door trainingen te doen, kan de weerbaarheid van de medewerkers en teams worden vergroot. Als je jezelf vaker uit netelige situaties hebt weten te redden, vindt dat een plaats in het collectief geheugen van de organisatie en groeit het zelfvertrouwen. Niemand weet hoe de wereld er over 10 jaar uitziet, maar een organisatie met veel probleemoplossend vermogen heeft de beste overlevingskans.
Dit artikel is ook te lezen op MT.nl